400.000 wilde paarden in Australië vertrappen en verwoesten de natuur: Wetenschappers willen ze afgeschoten hebben maar extreem-rechtse dierenbeschermers houden dit al jaren tegen

 

Wilde paarden in het Kosciuszko National Park in Australië vormen een bedreiging voor de inheemse natuur.

Foto ALEX ELLINGHAUSEN / EPA 

‘Een paard eet als een paard, er blijft niets over. Alles is vertrapt en verwoest”, zegt Richard Swain, een aboriginal gids in natuurgebied Kosciuszko in het zuidoosten van Australië. De vlakte is uitgestrekt, slechts onderbroken door een kronkelende rivier. Op blote voeten loopt hij rond. Hij wijst naar een berg paardenmest. „En ze laten dit achter.”

Voor het ongetrainde oog zien de heuvels er idyllisch uit. Kuddes wilde paarden rennen vrij rond. In groepen van vijf tot tien dieren, vaak met een aantal veulens erbij, staan ze vredig te grazen. Maar voor Swain is het allesbehalve vredig. „Het maakt me diep triest”, zegt hij terwijl hij over de vlakte tuurt. „Ze hebben het landschap compleet veranderd.”

In Australië komen zeker vierhonderdduizend wilde paarden voor, de grootste populatie ter wereld. In Kosciuszko, een natuurgebied zo groot als een derde van Nederland, lopen er ruim veertienduizend rond. Ze veroorzaken erosie, verspreiden onkruid en concurreren met inheemse dieren om leefruimte en voedsel. Wetenschappers zijn het erover eens: de paarden zijn een plaag en moeten worden afgeschoten.

Hoewel de roep om actie steeds luider klinkt, stuit het plan ook al jaren op verzet. Want wie aan de paarden in Kosciuszko komt, raakt een gevoelige snaar. Voor veel Australiërs horen de wilde paarden, liefkozend ‘brumbies’ genoemd, bij dit landschap. Actie tegen de wilde paarden is jarenlang tegengehouden met een beroep op het ‘culturele erfgoed’ dat ze vertegenwoordigen.

„Wilde brumbies zwerven al bijna tweehonderd jaar door de Australische Alpen. Ze horen bij de cultuur en de folklore van dit gebied”, zegt oud-vicepremier John Barilaro van de deelstaat New South Wales. Met zijn zogeheten ‘brumbie-wet’ is het doodschieten van de paarden lang tegengehouden.

Daardoor is het aantal wilde paarden geëxplodeerd. „Afschieten is de enige realistische oplossing”, zegt professor James Pittock van de Australian National University in Canberra. Hij ziet geen heil in alternatieve voorstellen van tegenstanders van het afschieten, zoals vangen of steriliseren. „De paarden vermenigvuldigen zich ieder jaar met 20 procent. Het zijn er gewoon te veel.”

De deelstaatregering koos onlangs voor een middenweg: de populatie wordt verminderd tot drieduizend paarden in 2027. De overgebleven dieren mogen vrij rondlopen in een deel van het gebied.

Het natuurgebied, dat de ‘Australische Alpen’ of ‘Snowy Mountains’ wordt genoemd, is fragiel. Swain komt al zijn hele leven in Kosciuszko en heeft het zien aftakelen. Het lange, sappige gras is verdwenen. Veel inheemse grassen en bloemen zijn uitgestorven omdat ze door de paarden worden afgegraasd.

Bedreigde diersoorten

Dat heeft gevolgen voor dieren in het gebied. Ernstig bedreigde soorten zijn de geel-zwart gestreepte corroboreeschijnpad, waarvan wetenschappers denken dat er slechts tussen de vijftig en tweehonderd over zijn. Of de mastacomys, een kleine ratachtige. En een unieke hagedissoort, de Alpine she-oak skink. „Deze dieren hebben hoog gras nodig waar ze zich kunnen verstoppen voor roofdieren. In de winter valt de sneeuw bovenop het gras en kunnen ze zich beschut door tunnels in het gras voortbewegen”, legt Swain uit. Hij slaat met zijn vlakke hand op de platgestampte grond met kort afgebeten gras. „Hier kunnen ze niet leven.”

De Australische wetenschappers zijn het unaniem eens over de schade die de paarden aanrichten. Pittock is een van de tientallen wetenschappers die afgelopen jaar een brandbrief naar de deelstaatregering stuurden om op te roepen tot actie. „De planten en dieren in dit deel van de wereld zijn in de loop van honderden miljoenen jaren geëvolueerd zonder dat ze werden geplaagd door dieren van vierhonderd kilo die hun leefomgeving kapot trappen”, zegt hij. „Het is van groot belang dat we deze soorten beschermen.”

Die dieren zijn klein en schuchter. Veel Australiërs hebben geen idee welke dieren inheems zijn in dit gebied, laat staan dat ze er ooit een hebben gezien. Daardoor staan ze in de schaduw van de wilde paarden, waarvan de mythische status is vergroot door een beroemde film uit de jaren tachtig. The Man from Snowy River, gebaseerd op een gedicht uit 1890, romantiseert het verhaal van een man te paard die grootse avonturen beleeft.

De paardenlobby is een bizarre mengelmoes van extreem-rechts, ponyclubs en dierenorganisaties.

James Pittock wetenschapper

„Het zijn zulke prachtige dieren. Ze horen bij het Australische erfgoed”, zegt Victoria Patchell. Ze woont in het noorden van het land en is naar Kosciuszko gekomen om de paarden met eigen ogen te zien. „Er moet een andere oplossing zijn. We kunnen al die paarden toch niet zomaar doodschieten?” zegt ze. „ Ik word al emotioneel als ik er aan denk.”

Hoewel de tegenstanders fel zijn, gaat het om een minderheid, benadrukt Pittock. „De paardenlobby is een bizarre mengelmoes van extreem-rechtse groepen, ponyclubs en dierenorganisaties. Het gaat hen niet om de paarden, maar om een cultuuroorlog”, zegt hij.

Pittock en collega’s die onderzoek doen naar de schade die de paarden aanrichten, hebben te maken met bedreigingen. Hij krijgt vooral kritiek van mensen die de geschiedenis van het land romantiseren. „Een deel van de samenleving wil niet erkennen dat Australië is ingenomen door de Britten en dat er een genocide is gepleegd op de inheemse bevolking. Deze groep gebruikt het paard als een symbool van en rechtvaardiging voor hun plek in Australië.”

Richard Swain wordt eveneens bedreigd op sociale media. Zijn auto is beklad door ‘paardenmensen’, zoals hij de critici noemt. Ook de Australische dierenpartij Animal Justice Party voert campagne tegen het afschieten van de paarden. „Ze willen wilde, geïntroduceerde dieren net zo beschermen als de inheemse dieren”, zegt Swain hoofdschuddend. „Daar winnen ze misschien stemmen mee, maar het laat zien dat ze niet echt geven om de Australische natuur.”

Volgens Swain vertelt het verhaal van de paarden het verhaal van Australië. „Als we toestaan dat geïntroduceerde beesten onze fragiele natuur verwoesten, laat dat duidelijk zien dat we geen waarde hechten aan de unieke natuur van dit land.”