Het aantal kiloknallers in supermarkten is het afgelopen jaar met 19% gestegen. Na twee jaar van lichte daling komt het nu weer boven het niveau van 2011. Daarmee negeren de supermarkten afspraken die zij met het kabinet en andere partijen hebben gemaakt. Deze afspraken betroffen onder meer de verkoop van ‘eerlijke producten voor een eerlijke prijs’ en het stimuleren van diervriendelijker vlees. Staatssecretaris Dijksma heeft meerdere malen ‘nadrukkelijk gewaarschuwd’ dat het stunten met vlees ten koste gaat van de volksgezondheid, dierenwelzijn en een eerlijke prijs voor de boeren. De vele vleesschandalen van afgelopen jaar zetten haar pleidooi kracht bij. Voor Wakker Dier is de maat vol: supermarkten die blijven kiloknallen kunnen dit jaar op acties rekenen. Wakker Dier verwacht van de staatssecretaris dat ook zij meer haar tanden laat zien richting supermarkten.
Onderzoek en resultaten
Wakker Dier onderzoekt sinds 2011 van de grootste 8 supermarkten de aanbiedingen in hun reclamefolders en online. In totaal werden de afgelopen 4 jaren meer dan 14 duizend aanbiedingen met vlees geanalyseerd. Het aantal kiloknallers daalde tussen 2011 en 2013 licht, van 312 in 2011, 286 in 2012 (-8%), tot 266 in 2013 (-7%). Afgelopen jaar werd deze daling echter meer dan teniet gedaan met een aantal van 316 kiloknallers (+19%). Een kiloknaller is industrievlees met een kiloprijs van minder dan €4,12; de gemiddelde prijs van kattenvoer. De stijging in het aantal kiloknallers was niet de enige slechte ontwikkeling. Zo waren er in 2014 meer aanbiedingen van industrievlees (vlees zonder welzijnskeurmerk) ten opzichte van de jaren daarvoor. Het aantal aanbiedingen van biologisch vlees, vlees met een ander keurmerk en vleesvervangers daalde, waar juist op een stijging was gehoopt.
Dijksma: kiloknallers haaks op beleid
In het regeerakkoord van 2012 nam het kabinet het advies van de commissie van Doorn als uitgangspunt voor het beleid rond de vee-industrie. Hierin beloven ondermeer de supermarkten stap voor stap toe te werken naar het saneren van industrievlees in 2020. Begin 2013 maakte staatssecretaris Dijksma haar visie bekend voor de kabinetsperiode onder de duidelijke titel ‘eerlijk voedsel voor een eerlijke prijs’. Hierbij zocht ze actief de samenwerking met supermarkten en vroeg hen ‘de komende jaren een tandje bij’ te zetten voor eerlijk voedsel en een eerlijke prijs. In juli 2013 presenteerde de staatssecretaris vol trots afspraken over duurzamer voedsel en diervriendelijker vlees tussen de Alliantie Verduurzaming Voedsel (waaronder de supermarkten) en haar ministerie.
De supermarkten lijken zich echter weinig aan te trekken van de afspraken met Dijksma. Twee maanden later startten de supermarkten een nieuwe supermarktoorlog tot ergernis van Dijksma: “Dat is ook zo jammer aan de supermarktoorlog die nu weer actueel is. De kiloknallers in supermarkten staan haaks op het beleid dat er meer besef moet zijn wat de waarde van goed geproduceerd voedsel is”. April 2014 sprak Dijksma nogmaals duidelijke woorden over kiloknallende supermarkten: “Ik heb nadrukkelijk gewaarschuwd voor het stunten met producten onder de kostprijs, overigens niet alleen vlees, omdat het risico’s met zich meebrengt, ook voor de voedselveiligheid. Dat blijkt ook uit het rapport van de OVV…. De supermarkten hebben daar een grote verantwoordelijkheid in. Je moet geen producten willen verkopen onder de kostprijs.”
Afgelopen juni herhaalde Dijkma een soortgelijke waarschuwing aan het adres van de supermarkten: “Verschillende supermarkten hanteren aanbiedingen voor vlees, waarbij het product soms zeer voordelig in de winkelschappen wordt aangeboden. Deze strategie waarbij vlees als stuntartikel wordt gebruikt, vind ik onwenselijk. Ik deel de zorgen over de prijsdruk in de keten. Daarnaast kan het gebruik van aanbiedingen van vlees een signaal zijn dat vlees een stuntartikel is, terwijl ik vind dat voor kwalitatief goed vlees, een redelijke prijs moet worden betaald. Het moet niet worden gezien als een product waar termen als 'kiloknaller' en 'nog goedkoper' bij passen.” Wakker Dier verwacht van de staatssecretaris dat ze zich hard zal opstellen richting kiloknallende supermarkten binnen de samenwerkingsverbanden zoals de Alliantie Verduurzaming Voedsel.
Kiloknallers
Kiloknallers zijn funest voor de verduurzaming van het vleesschap. Zo verhogen kiloknallers de prijsdruk in de keten tussen boer en supermarkt waardoor boeren uiteindelijk minder betaald krijgen. Tevens zullen ‘partijen zich gedwongen voelen risico’s te nemen, omdat grote marktpartijen de prijzen onder druk zetten’, zo wordt geconcludeerd in het rapport ‘risico’s in de vleesketen’ van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Daarnaast werken kiloknallers feitelijk als een subsidie op dieronvriendelijk vlees en wordt zo het prijsverschil met diervriendelijker vlees kunstmatig vergroot. De belofte van supermarkten om dieronvriendelijk vlees als plofkip en industrievarken uit te bannen, raakt zo alleen maar verder uit zicht.
Verschillen tussen supermarkten
Er is duidelijk verschil tussen supermarkten in duurzaamheid. C1000 en Emté stunten verreweg het meest met vlees. Albert Heijn en C1000 stunten het vaakst met plofkip. Daarmee promoten zij vreemd genoeg een product waarvan zij zelf eerder verkondigden dat deze niet meer van deze tijd is. Dirk en Dekamarkt sloten zich afgelopen zomer aan bij Jumbo en Deen, die al langer geen reclamestunts meer hebben met plofkip. Albert Heijn heeft de meeste aanbiedingen van vlees met Beter Leven Keurmerk of vleesvervangers, gevolgd door Lidl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten