Er was eens een meisje…
… en tijdens haar lagere schooljaren was de dagelijkse omgang met haar klasgenoten geen feest. Ze hoorde er nooit helemaal bij en dat was niet gek. Schuchter als ze was, met haar magere en lange lijf, buitenboordbeugel en flaporen, kon ze maar beter niet te opvallend aanwezig zijn. Ze was tenslotte een perfect doelwit voor flauwe grappen en gemene geintjes. Maar opvallen deed ze ongewild toch. Dagelijks werd ze, ondanks haar teruggetrokken houding, door haar klasgenoten in de schijnwerpers gezet. Het was altijd hetzelfde kleine blonde meisje dat begon. Haar gebrek aan lengte compenseerde zij met een schreeuwende aanwezigheid.
Regina
Er was eens een jonge chimpansee vrouw…
…en tijdens haar eerste periode bij de groep van Julio was de dagelijkse omgang met haar soortgenoten geen feest. Regina hoorde er niet helemaal bij en dat was niet gek. Schuchter als ze was, met haar onervarenheid in chimpanseegedrag, bleef ze liever uit de buurt van haar harige medebewoners. Maar opvallen deed ze ongewild toch. Dagelijks werd Regina, ondanks haar teruggetrokken houding, door haar groepsgenoten in de schijnwerpers gezet. Het was altijd Fiffy die begon. Elke kleine beweging die Regina maakte, werd door Fiffy afgestraft met luid geblaf en gekrijs.
De wolf in (sch)aapskleren
Het magere meisje met de beugel en de flaporen ziet haar kans schoon als ze naar de middelbare school gaat. Haar beugel is weg, haar lange haren bedekken de flaporen en haar lijf heeft inmiddels normale proporties aangenomen voor een jonge vrouw van haar leeftijd. Hoewel ze nu een doorsnee meisje is, gevalletje dertien in een dozijn, is ze zo vreselijk onzeker geworden dat ze er alles, ALLES aan zal doen om nooit meer gepest te worden. Vanaf de eerste dag aapt ze het gedrag van de kleine blonde schreeuwlelijk van de lagere school na. En met succes…
Regina (rechts) met Freddy
Chimpansee Regina ziet na enkele weken in de groep van Julio haar kans schoon. Ze heeft inmiddels een heleboel bijgeleerd op het gebied van chimpanseegedrag. Haar teruggetrokken houding had weliswaar als nadeel dat zij bij ieder akkefietje als schuldige werd aangewezen (lekker makkelijk), het gaf haar ook de kans de harige schreeuwlelijken (alias groepsgenoten) te observeren. Na lang toekijken heeft ze Fiffy’s trucje begrepen en besloten dat ze het beter kan. Veel beter…
En ze leefden nog lang en gelukkig
Knap hoor, doorsnee meisje. Je hebt met vallen en opstaan geleerd hoe je je staande moet houden. Je hebt een trucje geleerd en bent nu het alfavrouwtje van de school. Door overdreven veel herrie te schoppen en met een ‘wie er voor mijn voeten loopt die krijgt een schop’ houding behoud je met gemak je positie. Dat jouw gedrag ten koste gaat van klasgenoten die net zo onzeker zijn als jij was op de lagere school, vind je niet relevant. Survival of the fittest, nietwaar? Wij, beschaafd mensenvolk, roepen steeds dat wij geen beesten zijn. Dat we zo ver geëvolueerd zijn dat wij dit soort oergedrag zijn ontgroeid. We roepen het zó hard dat we het bijna gaan geloven, maar staan toch echt pas met een been op het droge.
Knap hoor Regina, je bent een echte chimpansee geworden. Je hebt met vallen en opstaan geleerd hoe je je staande moet houden. Onze Reggie zal zich in de toekomst prima kunnen redden tussen de chimpansees, dus ze krijgt van ons het label ‘geresocialiseerd en herplaatsbaar’. Dat haar gedrag ten koste gaat van de positie van een ander dier is niet relevant. Een vorm van survival of the fittest, noemen we dat. Toch heeft Fiffy van ons hetzelfde label gekregen. Zij heeft zich immers aangepast aan de nieuwe situatie en kent haar plek. Zodra zij haar nieuwe rol ging vervullen, zag Regina geen reden door te gaan met die herrieschopperij. Alles werd weer rustig en er is nu zelfs ruimte voor vriendschap tussen de twee dames.
Moraal van het verhaal
Het is geen hogere wiskunde om het gedrag van onze apen te begrijpen, omdat we ons veelal zelf als apen gedragen hebben. Of eigenlijk nog steeds doen. Haantjesgedrag, coalities vormen, bluffen en kuddegedrag is ons echt niet vreemd. We doen het dagelijks op de werkvloer, op school, op straat en andere plekken waar wij met elkaar moeten samenleven. Zo ook onze chimpansees die bij AAP in de leer zijn voor sociaal gedrag. Ik kijk naar de ontmoetingen tussen onze dieren en herken daarin het gedrag van mijn collega’s, mijn buurjongens op het speelveldje, Paul de Leeuw, medeweggebruikers en… mezelf. Ik kijk met grote bewondering naar onze Regina en Fiffy die weliswaar niet heel lief voor elkaar zijn geweest, maar ondanks hun solitaire verleden in een paar maanden al veel meer lijken te snappen van sociale omgangsnormen dan waar wij in een heel leven!
Met dank aan:
Caroline Borst, Assistent Teamleider Chimpanseecomplex
|
