De koe kan sterven met subsidie
Nederland moet snel veel koeien kwijt, om aan Europese milieueisen te voldoen. Vanaf maandag biedt de regering boeren die hun stal leegruimen 1200 euro per koe.
De Nederlandse mestberg groeide de afgelopen twee jaar mee met het aantal koeien
Waarom zou je een gezonde en productieve melkkoe slachten? Omdat het moet van de regering. Die biedt boeren vanaf maandag 1200 euro per koe, als ze ál hun dieren wegdoen en hun bedrijf beëindigen. Alleen door een verplichte inkrimping van de Nederlandse melkveestapel verwacht staatssecretaris Martijn van Dam weer aan de Europese milieunormen te kunnen voldoen. Haast is geboden, want als het dit jaar niet lukt, wacht de Nederlandse melkveehouderij een financiële strop van jewelste.
Het probleem heet: fosfaat. Die stof, die in hoge concentraties schadelijk voor het milieu is, zit in koeienmest. De Nederlandse mestberg groeide de afgelopen twee jaar mee met het aantal koeien. Dat nam met zo'n twintig procent toe toen boeren vanaf 2015 niet meer aan een quotum gebonden waren en onbegrensd mochten melken. Het directe gevolg was dat Nederland in 2015 en 2016 het 'fosfaatplafond' overschreed. Als dat dit jaar weer gebeurt, volgt een straf uit 'Brussel': dan mogen Nederlandse boeren veel en veel minder mest op het land brengen dan nu. Het wegwerken van al die mest zou een gigantische kostenpost zijn.
Elke drie maanden moet staatssecretaris Van Dam aan de EU rapporteren of Nederland op schema ligt om eind dit jaar weer aan de milieueisen te voldoen. De staatssecretaris, boerenorganisaties en de Rabobank staken daarop de koppen bij elkaar en concludeerden: er moeten dieren weg - ruim drie procent van de veestapel, ofwel 60 duizend koeien. Elke Nederlandse boer heeft de keuze: ofwel alle dieren weg doen, ofwel terug naar het aantal dieren dat hij had op 2 juli 2015.
Het probleem heet: fosfaat. Die stof, die in hoge concentraties schadelijk voor het milieu is, zit in koeienmest. De Nederlandse mestberg groeide de afgelopen twee jaar mee met het aantal koeien. Dat nam met zo'n twintig procent toe toen boeren vanaf 2015 niet meer aan een quotum gebonden waren en onbegrensd mochten melken. Het directe gevolg was dat Nederland in 2015 en 2016 het 'fosfaatplafond' overschreed. Als dat dit jaar weer gebeurt, volgt een straf uit 'Brussel': dan mogen Nederlandse boeren veel en veel minder mest op het land brengen dan nu. Het wegwerken van al die mest zou een gigantische kostenpost zijn.
Elke drie maanden moet staatssecretaris Van Dam aan de EU rapporteren of Nederland op schema ligt om eind dit jaar weer aan de milieueisen te voldoen. De staatssecretaris, boerenorganisaties en de Rabobank staken daarop de koppen bij elkaar en concludeerden: er moeten dieren weg - ruim drie procent van de veestapel, ofwel 60 duizend koeien. Elke Nederlandse boer heeft de keuze: ofwel alle dieren weg doen, ofwel terug naar het aantal dieren dat hij had op 2 juli 2015.
'Afgeschreven' dieren
Met goed boeren hebben die regels niks meer te maken
Om dat voor het einde van dit jaar te bereiken, volstaat het niet om 'afgeschreven' dieren te slachten. Ook kerngezonde, productieve koeien moeten weg - naar de slacht of geëxporteerd. Boeren zonder voldoende eigen grond om de koeienmest op kwijt te kunnen, moeten nog eens 4 procent extra inkrimpen.
Dat geldt bijvoorbeeld voor boer Wim Bos uit het Groningse Zuidbroek. Hij heeft nu 250 koeien en moet terug naar 220. Bos is boos. "De milieuregels zijn totaal willekeurig. Een deel van mijn mest kan ik kwijt op mijn eigen grond, en de rest gaat naar mijn buurman. Die is daar blij mee. Wij zijn samen verantwoord bezig, maar dat telt niet volgens de regels. Dat is heel krom en frustrerend. Met goed boeren hebben die regels niks meer te maken."
Voor het afvoeren van zestigduizend melkkoeien stelt staatssecretaris Van Dam 42 miljoen euro beschikbaar. Vanaf maandag reserveert hij daarvan alvast 12 miljoen voor boeren die ál hun koeien weg doen. Wie zich binnen twee weken aanmeldt, kan 1200 euro krijgen per koe. Zo moeten er tienduizend koeien verdwijnen - ofwel honderd 'gemiddelde' boerderijen ophouden te bestaan.
Dat geldt bijvoorbeeld voor boer Wim Bos uit het Groningse Zuidbroek. Hij heeft nu 250 koeien en moet terug naar 220. Bos is boos. "De milieuregels zijn totaal willekeurig. Een deel van mijn mest kan ik kwijt op mijn eigen grond, en de rest gaat naar mijn buurman. Die is daar blij mee. Wij zijn samen verantwoord bezig, maar dat telt niet volgens de regels. Dat is heel krom en frustrerend. Met goed boeren hebben die regels niks meer te maken."
Voor het afvoeren van zestigduizend melkkoeien stelt staatssecretaris Van Dam 42 miljoen euro beschikbaar. Vanaf maandag reserveert hij daarvan alvast 12 miljoen voor boeren die ál hun koeien weg doen. Wie zich binnen twee weken aanmeldt, kan 1200 euro krijgen per koe. Zo moeten er tienduizend koeien verdwijnen - ofwel honderd 'gemiddelde' boerderijen ophouden te bestaan.
Boer Bos piekert er niet over te stoppen, zegt hij, al is die 1200 euro zeker drie keer de prijs die een slachtkoe nu opbrengt. Van Dam zal later opnieuw 'sterfsubsidies' beschikbaar stellen, maar het bedrag per koe zal dan lager zijn, omdat boeren dan langer hebben kunnen doormelken.
Milieuorganisaties zijn bezorgd over de praktische gevolgen van de gedwongen krimp van de Nederlandse veestapel. Zo liet Wakker Dier door kennis- en adviesbureau CLM onderzoeken wat de gevolgen zijn voor het dierenwelzijn.
Van de export van Nederlandse melkkoeien verwacht CLM niet veel, omdat een boer niet zijn beste koeien zal wegdoen en veel landen strenge eisen stellen aan diergezondheid. Rest dus de slacht. Tegen het slachten van oudere, minder productieve koeien bestaat volgens CLM weinig bezwaar. Maar dat ligt anders voor gezonde dieren, zeker als ze drachtig zijn. Gelet op de aantallen koeien die wegmoeten, zullen daar zeker drachtige dieren tussen zitten.
Milieuorganisaties zijn bezorgd over de praktische gevolgen van de gedwongen krimp van de Nederlandse veestapel. Zo liet Wakker Dier door kennis- en adviesbureau CLM onderzoeken wat de gevolgen zijn voor het dierenwelzijn.
Van de export van Nederlandse melkkoeien verwacht CLM niet veel, omdat een boer niet zijn beste koeien zal wegdoen en veel landen strenge eisen stellen aan diergezondheid. Rest dus de slacht. Tegen het slachten van oudere, minder productieve koeien bestaat volgens CLM weinig bezwaar. Maar dat ligt anders voor gezonde dieren, zeker als ze drachtig zijn. Gelet op de aantallen koeien die wegmoeten, zullen daar zeker drachtige dieren tussen zitten.
Lijdensweg
Eerst moet het kalf geboren worden, daarna pas mag de moeder worden gedood
Het slachten van drachtige dieren is omstreden. Dierethici vinden dat het doden van de koe een lijdensweg is voor het ongeboren kalf, dat uiteindelijk sterft door zuurstofgebrek. In 2015 vroegen de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren de regering om het slachten van drachtige koeien te verbieden, maar een meerderheid van de Tweede Kamer vond dat niet nodig. Volgens de wet mag een drachtige koe niet meer worden vervoerd (naar het slachthuis) als 8 van de 9 maanden van de dracht verstreken zijn.
Van Dam, die in afwachting is van een Europees rapport over het slachten van drachtig vee, heeft nu bepaald dat boeren die hun bedrijf beëindigen geen koeien mogen laten slachten die langer dan 5,5 maand drachtig zijn. Eerst moet het kalf geboren worden, daarna pas mag de moeder met premie worden gedood.
Vorige week probeerde Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren het nogmaals. In de Kamer sprak Ouwehand van het "offeren van gezonde koeien op het altaar van de economie". Die praktijk is volgens haar 'een schandvlek voor een beschaafde samenleving'. Maar haar motie om het voortijdig slachten van gezonde dieren te voorkomen, werd verworpen.
Van Dam, die in afwachting is van een Europees rapport over het slachten van drachtig vee, heeft nu bepaald dat boeren die hun bedrijf beëindigen geen koeien mogen laten slachten die langer dan 5,5 maand drachtig zijn. Eerst moet het kalf geboren worden, daarna pas mag de moeder met premie worden gedood.
Vorige week probeerde Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren het nogmaals. In de Kamer sprak Ouwehand van het "offeren van gezonde koeien op het altaar van de economie". Die praktijk is volgens haar 'een schandvlek voor een beschaafde samenleving'. Maar haar motie om het voortijdig slachten van gezonde dieren te voorkomen, werd verworpen.
Boer Bos uit Zuidwolde weet nu al dat sommige van de dertig koeien die hij weg moet doen inderdaad drachtig zullen zijn. Hij bekijkt dat economisch, zegt hij. "Ik kijk welke dieren het minst efficiënt zijn. Dat zijn koeien met een lage melkgift, of die vaker gezondheidsproblemen hebben dan andere. Van een drachtige koe zijn de prestaties minder. En wie bij mij niet vooroploopt, komt niet over de finish."
Adviesbureau CLM vreest ook voor meer langeafstandstransporten met koeien, als blijkt dat Nederlandse slachterijen de piek in het aanbod niet aankunnen. En de koeien die overblijven? Die zullen meer ruimte hebben, stelt CLM. Maar om er financieel niet te veel op achteruit te gaan, zullen boeren proberen om die koeien méér melk te laten geven, bijvoorbeeld door meer krachtvoer in het rantsoen.
'Dat verhoogt de kans op stofwisselingsziekten en vormt daarmee een risico voor de diergezondheid.' Voerproducenten hebben Martijn van Dam moeten beloven dat hun producten zullen leiden tot minder fosfaatuitstoot.
Boer Bos bekijkt het weer economisch: een koe over de kling jagen is niet zinvol omdat de kosten ervan niet opwegen tegen de opbrengst.
Boerenorganisatie LTO was nauw betrokken bij het krimpplan van Van Dam. Ja, erkende een zegsman in reactie op het rapport van CLM, misschien komt het dierenwelzijn wel in het gedrang. "Soms staan de milieudoelen op gespannen voet met het welzijn van de dieren." Toch denkt LTO dat er geen alternatief is om aan de Europese milieuregels te voldoen.
Boer Bos uit Zuidbroek ziet dat anders. Hij vindt dat LTO en Van Dam zich meer hadden moeten inspannen voor de Nederlandse boeren. "Er worden voortdurend allerlei regels aangepast. Waarom deze mileuregels niet? Ik zal het wel redden, denk ik, maar het worden moeilijke jaren."
Adviesbureau CLM vreest ook voor meer langeafstandstransporten met koeien, als blijkt dat Nederlandse slachterijen de piek in het aanbod niet aankunnen. En de koeien die overblijven? Die zullen meer ruimte hebben, stelt CLM. Maar om er financieel niet te veel op achteruit te gaan, zullen boeren proberen om die koeien méér melk te laten geven, bijvoorbeeld door meer krachtvoer in het rantsoen.
'Dat verhoogt de kans op stofwisselingsziekten en vormt daarmee een risico voor de diergezondheid.' Voerproducenten hebben Martijn van Dam moeten beloven dat hun producten zullen leiden tot minder fosfaatuitstoot.
Boer Bos bekijkt het weer economisch: een koe over de kling jagen is niet zinvol omdat de kosten ervan niet opwegen tegen de opbrengst.
Boerenorganisatie LTO was nauw betrokken bij het krimpplan van Van Dam. Ja, erkende een zegsman in reactie op het rapport van CLM, misschien komt het dierenwelzijn wel in het gedrang. "Soms staan de milieudoelen op gespannen voet met het welzijn van de dieren." Toch denkt LTO dat er geen alternatief is om aan de Europese milieuregels te voldoen.
Boer Bos uit Zuidbroek ziet dat anders. Hij vindt dat LTO en Van Dam zich meer hadden moeten inspannen voor de Nederlandse boeren. "Er worden voortdurend allerlei regels aangepast. Waarom deze mileuregels niet? Ik zal het wel redden, denk ik, maar het worden moeilijke jaren."
I am very much against the EU culling of cows and find it scandalous that healthy animals will possibly be destroyed. I am asking the Dutch government to step up against these plans and request to please reconsider.
BeantwoordenVerwijderenI agree thank you for your reaction. Best wishes, Erna
Verwijderen