Eerder berichtte AnimalsToday over de resultaten van een pilot waarbij onderzoeksinstituten en dierenbelangenorganisaties samenwerkten aan de herplaatsing van ex-proefdieren. Wegens goede resultaten is herplaatsing van deze dieren beleid geworden en via Ikzoekbaas.nl kan men voortaan een ex-proefdier adopteren. Het gaat met name om ratten en muizen, diersoorten die veel gebruikt worden bij dierproeven. Op dit moment zoekt Universiteit Utrecht eigenaren voor een grote groep witte ratten. Als deze dieren worden geadopteerd dan zouden ze voor het eerst in hun leven ervaren hoe het is om een geliefd huisdier te zijn.

ex-proefdieren
Huisdier in plaats van proefdier | Foto: publiek domein

In de wet op de dierproeven staat dat onderzoeksinstituten hun best moeten doen om dieren die niet (of niet meer) worden gebruikt in dierproeven, uit te plaatsen. Voor de plaatsing van kleine ex-proefdieren als ratten en muizen wordt echter minder moeite gedaan dan voor de grotere dieren.

De Instantie voor Dierenwelzijn Utrecht (IvD Utrecht) waakt namens Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum (UMC) over het welzijn van de proefdieren. De IvD ziet toe op het welzijn van dieren en adviseert personeel onder meer over mogelijkheden om minder gebruik te maken van proefdieren, over huisvesting, verzorging en het bevorderen van het welzijn van dieren en controle en rapportage over de jaarcijfers van dierproeven.

Samenwerking

In 2019 initieerde de IvD Utrecht een pilot welke, in samenwerking met opvangcentrum Het Knagertje in Den Haag, Animal Rights, Stichting Hulp en Herplaatsing Huisdieren (SHHH) en de Dierenbescherming zich ging richten op herplaatsing van deze kleinere proefdieren.
.

.
De Dierenbescherming geeft aan dat ze tegen dierproeven is. Het streven van de Dierenbescherming is verstoord dierenwelzijn verminderen of voorkomen, maar ook de situatie voor zowel dier als mens te verbeteren. Volgens de Dierenbescherming moeten we ons blijven realiseren dat dierproeven ons allemaal aangaan; voor veilige vaccins en pillen of om zeker te zijn dat wasmiddelen niet schadelijk zijn voor kinderen of huisdieren. Via de herplaatsing van de ex-proefdieren van de IvD Utrecht kunnen ze iets betekenen voor de dieren en tegelijkertijd tegen dierproeven zijn, zo is hun stellingname. Ze zullen ondertussen ook blijven lobbyen tegen dierproeven.

.

Resultaten tot nu toe

Met betrekking tot Covid-19 blijkt dat de eerste lockdown ervoor heeft gezorgd dat er meer dieren voor adoptie beschikbaar kwamen, maar ook dat zich veel nieuwe adoptanten meldden. Dit eerste kwam door afgelasting van gepland onderzoek en onderwijs waarbij dieren gebruikt zouden worden. Het tweede kwam mogelijk doordat tijdens het verplichte thuis werken en studeren meer mensen mogelijkheden zagen om knaagdieren in huis te nemen.

Eind 2019 werden er vanuit Utrecht 155 muizen, 2 ratten en 10 zebravinken aangeboden voor adoptie. In 2020 zijn hier nog eens 96 muizen, 352 ratten en 6 hamsters aan toegevoegd. Een groot deel van de dieren is ook daadwerkelijk geplaatst. Een deel zit tijdelijk in opvang en wacht nog op een adoptieplek.


Er worden, naast cijfers over de ex-proefdieren zelf, ook halfjaarlijks gegevens en ervaringen opgehaald bij de proefdieradoptanten. Dit gebeurt door middel van een enquête, om zo het adoptieproces verder te verbeteren en het welzijn van de dieren te monitoren. In de eerste enquête waren de adoptanten unaniem positief. De inspanningen van de IvD Utrecht, tezamen met de andere dierenbelangenorganisaties, lijken hun vruchten te hebben afgeworpen.

Ik zoek Baas: ex-proefdieren

In het eerste jaar speelde de Dierenbescherming voor de IvD Urecht alleen een adviserende rol, maar de positieve resultaten hebben mede bijgedragen aan het besluit het herplaatsen verder te stimuleren. In november 2020 is daarom op Ikzoekbaas.nl het tabblad ‘ex-proefdieren’ toegevoegd.